Zygmunt III Wazawspółpracował z zakonem jezuitów, którego dążenia do walki z reformacją możliwe byłyby dzięki silnej władzy króla. Jezuiccy kaznodzieje, m.in. Piotr Skarga, szeroko krytykowali rządy szlachty, przedstawiając system demokratyczny jako sprzeczny z prawem boskim. Poprawa bytności chłopstwa była wymierzona w majątki szlachty. Działania króla spotkały się jednak z oporem szlachty i zawiązaniem rokoszu.
Zygmunt Waza chciał odzyskać tron króla Szwecji, a do tego potrzebował poparcia polskiego wojska oraz polskiej szlachty, która niechętnie słuchała planów dotyczących wojny ze Szwecją. Do odzyskania tronu potrzebna była również potężna flota, taka, która mogłaby stawić czoła flocie szwedzkiej. Nie mógł tego osiągnąć w kraju, gdzie decyzje władcy bombardowała szlachta.