Brak wyprawy zbrojnej przeciwko Turcji, w której mieli brać udział Kozacy, wywołało ich niezadowolenie. Sprzeciw polskiej szlachty wobec roszczeń starszyzny Kozaków do zrównania ich praw ze szlachtą tylko spotęgowała napięcie między Rzeczpospolitą a Kozakami. Dobrze zorganizowane i liczne wojska kozackie rozgromiły siły koronne.
Bezkrólewie sprawiło, że zebranie kontyngentu wojska w celu stłumienia powstania stało się trudne.
Porażka pod Żółtymi Wodami skutkowała brakiem możliwości stłumienia powstania na samym jego początku.
Wiele wymienia się w doktrynie powodów powstania Kozaków. Na pewno ważnym powodem była złość Kozaków. Byli oni źli na niesprawiedliwe traktowanie przez Rzeczpospolitą.