Aleksander I ukazany został w centrum obrazu – jest to mężczyzna ubrany w elegancką kurtę, przewleczoną błękitną szarfą. Postawa, w jakiej car został ukazany, wskazuje na jego poczucie wyższości względem poddanych mu Polaków – car osobiście nie przekazuje polskiej elicie dyplomu ustanowienia uczelni, robi to zaś za niego urzędnik.
W listopadzie 1816 roku Stanisław Kostka Potocki, kierownik Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz Stanisław Staszic przedstawili projekt utworzenia Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego Imperatorowi Wszechrosyjskiemu Aleksandrowi I, który przychylił się do inicjatywy, aprobując ją. Nastąpiło to poprzez połączenie dwóch szkół założonych w czasie Księstwa Warszawskiego przez Izbę Edukacji Publicznej: Szkoły Prawa i Nauk Administracyjnych (zał. 1808) oraz Szkoły Lekarskiej, zwanej też Akademickim Wydziałem Lekarskim (zał. 1809). Po uzupełnieniu uczelnia składała się z 5 wydziałów.