Moderniści w swoich dziełach rozliczają się z historią. W Weselu zostały pokazane słabości polskiego społeczeństwa, a także źródła niezgody (jak rabacja), z którymi należy pracować, aby możliwe było odrodzenie. W Nocy listopadowej Wyspiański rozlicza się z przywódcami powstania – pokazuje ich słabość w obliczu wyzwania, jakim jest przejęcie dowództwa w powstaniu. Żeromski rozlicza się z postawami ugodowymi, pokazuje niskie morale, które stały się przyczyną klęski.
Młoda Polska to epoka, której ramy czasowe są umowę określane na lata ok. 1980-1918. Jest to nazwa wymyślona przez twórców epoki na wzór ówczesnych trendów (np. Młode Niemcy), po raz pierwszy pojawiła się w cyklu artykułów Artura Górskiego publikowanych w krakowskim „Życiu”. Młoda Polska wpisuje się w ramy europejskiego modernizmu, który trwał od drugiej połowy XIX wieku do początków wieku XX. Modernizm z francuskiego znaczy nowoczesny.