Jednym z utworów poruszających tematykę odzyskania niepodległości jest Nie rozdziobią na kruki, wrony… Żeromski twierdzi, że nie sam upadek powstania był tragedią, ale to, że upadły ludzkie morale. Winrych jest symbolem ostatniego człowieka o silnym przekonaniu do walki z wrogiem, jego śmierć, a następnie rozdziobywanie zwłok jest symbolem upadku odważnych, patriotycznych postaw ludzkich.
Także Wyspiański poruszał tematykę odrodzenia się Polski w Weselu czy w Nocy listopadowej. Ukazywał tam obraz Polski niegotowej na odzyskanie niepodległości, uśpionej, ale wciąż mającej nadzieje, że ze snu się kiedyś przebudzi.
Młoda Polska to epoka, której ramy czasowe są umowę określane na lata ok. 1980-1918. Jest to nazwa wymyślona przez twórców epoki na wzór ówczesnych trendów (np. Młode Niemcy), po raz pierwszy pojawiła się w cyklu artykułów Artura Górskiego publikowanych w krakowskim „Życiu”. Młoda Polska wpisuje się w ramy europejskiego modernizmu, który trwał od drugiej połowy XIX wieku do początków wieku XX. Modernizm z francuskiego znaczy nowoczesny.