Głównym czynnikiem, który motywował Arabów do podboju, był dżihad, święta wojna, której celem było rozprzestrzenienie religii i kultury islamu. Potęgowały ją aspiracje polityczne nowych kalifów, którzy chcieli zwiększyć swoją potęgę. Decydującą rolę w powodzeniu tej misji odegrała tolerancja religijna, jaka panowała w nowym imperium. Prowadziło to do pokojowej islamizacji ludności i wierności swoim nowym panom. Ważne było też osłabienie i rozbicie jedności południowego basenu Morza Śródziemnego, co sprzyjało ekspansji nowej siły politycznej.
Można bez cienia wątpliwości stwierdzić, że Mahomet znalazł się w dobrym miejscu w odpowiednim czasie. Jego postulat świętej wojny mógł się ziścić wobec rozbicia politycznego Półwyspu Arabskiego oraz słabości starych imperiów – Bizancjum i Persji.