Po upadku Cesarstwa Zachodniego w kulturze i sztuce Europy nastąpił znaczący regres. Dopiero od czasów Karolingów możemy mówić o nawrocie sztuki wyższej, jednak w zmienionej formie. W Europie wczesnego średniowiecza językiem dominującym była łacina. Od czasów antycznych przeszła jednak wiele zmian i znacząco różniła się od tej oryginalnej.
Sztuka zmieniła swoje zastosowanie i jej głównym zadaniem stało się pouczanie w aspektach religijnych. Z tego też względu kultura tamtych wieków w każdym aspekcie nawiązywała do religii. Powszechnie budowano bazyliki w stylu romańskim, które (w razie ataku) pełniły funkcje obronne. Nie były one bogato zdobione. Nieliczne ornamenty i malowidła naścienne odtwarzały sceny biblijne. Z uwagi na niski poziom intelektualny ówczesnych ludzi była ona prosta i łatwo czytelna. Opowieści, eposy rycerskie czy też pieśni przekazywano ustnie, dopiero w kolejnych wiekach zostały one spisane. Zaczęły również powstawać pisane przez duchownych (tylko ta grupa potrafiła czytać i pisać) dzieła historiograficzne takie jak: Historia Franków i Kronika anglosaska.
Kultura wczesnego średniowiecza w każdym aspekcie podporządkowana była religii. Dzieła były proste, tak aby mógł je zrozumieć każdy chłop, a ich nadrzędnym celem było pouczanie wiernych. Nawet kroniki i eposy z tego okresu są anonimowe, ponieważ autorzy pisali je nie dla swojej sławy, lecz na większą chwałę Bożą. W języku pisanym i mówionym dominowała łacina, choć biegle posługiwali się nią jedynie duchowni, którzy jako nieliczni potrafili czytać i pisać.