W wyniku spalania drewna bądź węgla i podgrzewania wody powstawała para wodna, której zadaniem było wprawianie cylindra w ruch. Ruchy tłoka w cylindrze powodowały ruch korbowodu, co z kolei prowadziło do pracy koła zamachowego.
Z początku do funkcjonowania maszyny parowej używano drewna – z czasem zaczęto od niego odchodzić na rzecz węgla.