| Przyczyny pośrednie | Przyczyny bezpośrednie |
| · W Rzeczpospolitej Obojga Narodów, napięcia społeczne i polityczne narastały przez wiele lat. Szlachta była niezadowolona z rosnącej dominacji Rosji i Prus, a także z braku reform, które mogłyby poprawić sytuację kraju. · Niekorzystna sytuacja Polski po drugim rozbiorze, który doprowadził do załamania krajowej gospodarki. Najlepsze tereny ziemskie zostały zagarnięte przez zaborców, a brak dostępu do morza spowodował kryzys finansów państwa. · Choć Sejm Wielki (1788-1792) wprowadził wiele reform, w tym Konstytucję 3 maja, nie udało mu się zrealizować wszystkich swoich celów. Szczególnie frustrujące dla wielu Polaków było to, że reformy nie były w stanie zahamować rosnącej dominacji Rosji. · W 1792 roku konfederaci targowiccy, popierani przez Rosję obalili Konstytucję 3 maja i przywrócili stary system polityczny. To wydarzenie wywołało ogromne oburzenie wśród Polaków, którzy widzieli w tym zdradę interesów narodowych. · Rewolucja francuska, która miała miejsce na krótko przed powstaniem, miała duży wpływ na Rzeczpospolitą. Idee rewolucji, takie jak wolność, równość i braterstwo, zainspirowały wielu Polaków do walki o swoje prawa. | · W 1793 roku Rosja i Prusy dokonały drugiego rozbioru Polski. · W 1794 roku Rosjanie aresztowali króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. · 24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko ogłosił powstanie przeciwko dominacji Rosji i Prus. · Brak skutecznej odpowiedzi na zdradę targowicką ze strony władz i społeczeństwa przyczynił się do narastania frustracji i chęci podjęcia zdecydowanych działań. · Zmniejszenie stanu liczebnego armii podyktowane przez Katarzynę II. Wywołało ono bunt wśród dowódców, którzy odmówili złożenia broni. |
Insurekcja kościuszkowska wybuchła w 1794 roku w odpowiedzi na napiętą sytuację polityczną i społeczną w Polsce oraz wpływ rewolucji francuskiej na wyobraźnię społeczeństwa. Tadeusz Kościuszko, polski bohater narodowy i oficer wojskowy, stanął na czele powstania. Jego celem było zdobycie niepodległości, wprowadzenie reform społecznych i politycznych oraz stworzenie nowego ustroju państwowego. Insurekcja miała charakter zrywu narodowego i w zamierzeniu miała opierać się na masowym udziale chłopów, mieszczan i szlachty.