Uniwersał połaniecki, wydany przez Tadeusza Kościuszkę7 maja 1794 roku, był przełomowym dokumentem. Był to drugi po Konstytucji 3 maja akt prawny, który wprowadził istotne zmiany w statusie chłopów pańszczyźnianych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. ]
Dokument ten wprowadził szereg zmian, które miały na celu poprawę warunków życia chłopów. Wśród nich były: ograniczenia poddaństwa, nadanie wolności osobistej, prawo do opuszczenia ziemi po spełnieniu określonych warunków, uznania ograniczonego prawa chłopów do dochodzenia swoich spraw w sądach, zapewnienie nieusuwalności z ziemi, zmniejszenie wymiaru pańszczyzny oraz zawieszenie jej wykonania dla chłopów powołanych do wojska.
Uniwersał połaniecki był również ważnym krokiem w kierunku demokratyzacji społeczeństwa polskiego, wprowadzając urząd dozorcy, który był pierwszym w historii Polski urzędnikiem państwowym reprezentującym sprawy chłopskie. W toku insurekcji zapowiedziano również uwłaszczenie chłopów na ziemiach skonfiskowanych od szlachty.
Niestety, mimo początkowych sukcesów insurekcja kościuszkowska została stłumiona przez przeważające siły rosyjskie, co doprowadziło do upadku powstania i dalszej utraty niepodległości Polski. Niemniej jednak insurekcja kościuszkowska pozostaje ważnym momentem w historii Polski, symbolizując dążenie do wolności i sprawiedliwości społecznej.