| Koncepcje filozoficzne i ich wpływ na literaturę epoki. | Przykłady utworu poetyckiego | Uzasadnienie wyboru |
| Schopenhauerowska koncepcja cierpienia i zła | Nie wierzę w nic, Kazimierz Przerwa-Tetmajer. | Utwór ma wymowę pesymistyczną, jest wyrazem dekadenckiego światopoglądu poety. |
| Nietzscheańska koncepcja „woli mocy” i nadczłowieka. | Kowal, Leopold Staff | Niechęć wobec niemocy, choroby i słabości ducha. Człowiek – jak kowal – sam musi wypracować sobie własną siłę i osobowość. |
| Nietzscheańska synteza dionizyjskiego pragnienia i apolińskiej mądrości | Evviva l’arte! Kazimierz Przerwa-Tetmajer | Wywyższenie sztuki. Sztuka jako wyzwolicielka. |
| Bergsonowska koncepcja wyższości poznania intuicyjnego nad rozumowym | Zmory wiosenne, Bolesław Leśmian | Człowiek jako integralna część natury czuje się przytłoczony jej siłą, ale nie może się od niej uwolnić. |
Młodopolscy artyści czerpali inspirację z najnowszych teorii filozoficznych i przełomowych w tamtych czasach dzieł Freuda i Junga.