W notatce Berii do Stalina z 5 marca 1940 r. mowa jest o następujących przesłankach do wymordowania polskich oficerów:
● jeńcy wojenni są przedstawiani jako zaciekli wrogowie władzy radzieckiej;
● oficerowie, jeńcy i policjanci próbują w niewoli kontynuować swoją działalność i prowadzić agitację antyradziecką – istnieje zagrożenie, że po oswobodzeniu zajmą się aktywną walką;
● więźniowie nie rokują poprawy – prawdopodobnie nadal pozostaną wrogami ZSRR.
Jeńcy, którzy zostali zamordowani, byli w większości oficerami Wojska Polskiego, policjantami i przedstawicielami inteligencji. W przypadku próby odbudowy niepodległej Polski po wojnie stanowiliby oni trzon potencjalnego oporu przeciwko radzieckiej dominacji lub próbom wcielenia Polski do ZSRR.
Stalin chciał upewnić się, że ewentualna przyszła Polska będzie pozbawiona liderów zdolnych do zorganizowania oporu. W ten sposób mógł w pełni przejąć kontrolę nad krajem za pomocą marionetkowego rządu.
Miały tu też znaczenie przyczyny ideologiczne. Bolszewicka ideologia zakładała walkę klas i eliminację "wrogów rewolucji". Polska inteligencja i oficerowie byli postrzegani jako reprezentanci burżuazyjnego porządku, który był niepożądany w radzieckiej wizji przyszłości.