Młodzież uczestniczyła w walce z okupantem na wiele sposobów, w zależności od wieku. Większość działań odbywała się w ramach Szarych Szeregów i innych organizacji harcerskich.
Najmłodsi, w wieku ok. 12–14 lat, mieli przede wszystkim uczestniczyć w tajnych kompletach i przygotowywać się do służby pomocniczej.
Starsi harcerze, 15–17-letni, mogli już uczestniczyć w akcjach małego sabotażu. Polegało to m.in. na malowanie na murach i niemieckich plakatach symbole Polski Walczącej i hasła przeciwko Niemcom. Dodatkowo kolportowali ulotki, zrywali niemieckie flagi i zastępowali je polskimi.
Najstarsza młodzież działała w Grupach Szturmowych, podporządkowanych Kedywowi. W ramach tej organizacji prowadzili działania dywersyjne i bojowe. Polegało to na wysadzaniu pociągów i mostów kolejowych, odbijaniu więźniów.
Harcerze przeprowadzili także kilka znanych akcji: pod Arsenałem, zamach na Franza Kutscherę i uwolnienie więźniów wywożonych do obozu w Auschwitz.
Niezależnie od działalności Szarych Szeregów w ruchu oporu działały harcerki, w ramach „Związku Koniczyn” (później jako „Bądź gotów”). Zajmowały się kolportowaniem prasy konspiracyjnej i tajnym nauczaniem.
Działania młodzieży skierowane przeciwko okupantowi miały swoją ściśle określoną strukturę, nie były przypadkowe. Było to możliwe dzięki organizacjom harcerskim, przede wszystkim Szarym Szeregom.
W walkę angażowali się już najmłodsi harcerze, którzy z czasem mogli brać udział w coraz poważniejszych akcjach. Działalność młodych ludzi miała znaczenie propagandowe, ale też – np. dzięki akcjom dywersyjnym – realnie pomagała w walce z okupantem.