| Fragmenty, w których autorka stosuje język ezopowy | Funkcje zastosowania języka ezopowego |
| – „A jednakowoż był kiedyś taki wieczór, że od góry do dołu zdeptały go ludzkie i końskie nogi i łez niemało na niego spadło…”;– „[…] wszyscy ku stronie piasków odwróceni, stuków i grzmotów słuchali, co tam toczyły się i turkotały, to dłużej, to krócej, to prędko, to pomaleńku, jakby z całego nieba pioruny zebrały się i w te miejsce biły”.;– „Nad piaskami zaś ciągle grzmiało a grzmiało i dopiero przed samym wieczorem grzmoty te zaczęły pomału ustawać, aż i zupełnie ustały, a za to po całym borze poniosły się wielkie ludzkie krzyki i zgiełki”.;– „[…]»powiedz ty jemu, że pan Andrzej tu…« i na czoło pokazał… »a twój ojciec tu…« i na piersi sobie pokazał. A potem jeszcze dołożył: »Obydwóch nie ma!«”.;– „– Ilu? – z cicha zapytała.– Czterdziestu – odpowiedział […]”. | – przekazanie informacji w sposób niebezpośredni;– aluzja i niedomówienia służą uniknięciu cenzury. |
Język ezopowy polega na formułowaniu wypowiedzi w taki sposób, żeby właściwe treści były przedstawione w sposób utajony i pośredni. Orzeszkowa stosuje język ezopowy w celu przekazania treści narodowościowych, które w innym wypadku zostałyby ocenzurowane.