| Zróżnicowanie świata kobiet w „Nad Niemnem”: | |
| Justyna Orzelska | – wychowywała się bez matki;– mieszkała u wuja Benedykta Karczyńskiego;– ma niskie pochodzenie i nie posiada wykształcenia;– ma 24 lata;– zakochała się w Janie Bohatyrowiczu;– z czasem doceniła wartość pracy;– przełamała bariery społeczne, przyjmując oświadczyny Jana;– dynamiczna, zbuntowana, zmienna; |
| Marta Korczyńska | – sierota;– uboga krewna Benedykta;– mieszka w Korczynie od młodości;– ma 48 lat, jest starą panną;– wrażliwa, dobra, ciepła, bywa złośliwa;– mądra, gospodarna, pracowita;]– kochała Anzelma, jednak go odtrąciła z obawy przed reakcją otoczenia;– jej praca i poświęcenie zostały docenione przez Benedykta; |
| Emilia Korczyńska | – żona Benedykta Korczyńskiego;– ma około 40 lat;– zadbana, nie podejmuje się pracy;– kochała Benedykta, lecz z czasem oddalili się od siebie;– razem z mężem zrozumiała, że nie są w stanie zmienić tego, że stali się dla siebie obcy;– mieszkała z Benedyktem, ale „obok siebie”;– egoistka, skupiona na własnych potrzebach; |
| Andrzejowa Korczyńska | – matka Zygmunta Korczyńskiego;– wdowa po Andrzeju Korczyńskim;– mieszka w Osowcu;– podzielała ideały męża, które kontynuowała;– dumna i wyniosła, nie rozumiała chłopów;– uczyła chłopskie dzieci;– poniosła klęskę w wychowaniu swojego syna;– straciła wszystko, co kochała i ceniła; |
| Maria Kirłowa | – pracowita i uczynna;– wychowywała piątkę dzieci i prowadziła gospodarstwo;– jej mąż nie pracował przy gospodarstwie; |
| Klotylda | – żona Zygmunta Korczyńskiego;– wywodziła się z sytuowanej rodziny;– przesadnie zakochana w mężu;– urocza i śliczna;– niekochana przez męża; |
| Jadwiga Domuntówna | – konkurentka Justyny;– sierota wychowywana przez dziadka Jakuba;– dziedziczka fortuny dziadka; |
| Teresa Plińska | – była guwernantką dzieci Korczyńskich;– przyjaciółka Emilii Korczyńskiej;– ma 29 lat, jest niezamężna;– ceniła sobie towarzystwo i komplementy, dzięki którym czuła się dowartościowana;– nieszczęśliwa, żyje w świecie iluzji i fantazji o miłości idealnej; |
| Starzyńska | – matka Jana Bohatyrowicza;– pełna wigoru, trzykrotnie zamężna;– pracowita, nie lubi samotności, ceni rodzinę;– uważała, nie należy trwonić życia, tylko z niego korzystać; |
Postacie kobiece przedstawione w powieści „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej są bardzo zróżnicowane. Różnią się nie tylko wiekiem, wyglądem czy stopniem zamożności, ale przede wszystkim charakterem i wyznawanymi wartościami. Każda z nich jest inna, tak samo, jak ich historie. Ich postacie są indywidualne, ciekawe i zróżnicowane.