Zróżnicowany język bohaterów jako istotny element powieści realistycznej:
– oddanie realiów świata przedstawionego;
– wskazanie odrębności ludności wiejskiej i szlacheckiej;
– obrazowanie życia ludu za pomocą gwary;
– wyodrębnienie szlachty posługującej się językiem francuskim.
Cechy powieści realistycznej:
– jak najdokładniejsze opisywanie rzeczywistości;
– ukazanie jak największego prawdopodobieństwa względem rzeczywistości;
– rezygnacja ze stylu wysokiego na rzecz bardziej pospolitego języka;
– posiada wartości poznawcze, pozwala na analizę i wyciąganie wniosków;
– ukazanie panoramy społeczeństwa.
Język bohaterów „Nad Niemnem” jest zróżnicowany – posługują się gwarą, wyrażeniami dialektalnymi, językiem francuskim. Eliza Orzeszkowa w tej sposób oddaje realia społeczeństwa wiejskiego, dopasowując język do poszczególnych postaci. Dzięki temu stają się one autentyczne, a sama powieść – realistyczna.