Funkcja rzeki Niemen w powieści:
– scalenie fabuły i łączenie wątków;
– podkreślenie nieprzemijalności natury;
– utożsamienie z wiernością ziemi ojczystej;
– obrazowanie wspólnoty narodowej;
– metafora życia.
Niemen to rzeka płynąca przez Białoruś, Litwę i Rosję. Wykorzystanie jej nazwy w tytule jest celowe. Rzeka ma pełnić funkcję zjednoczenia narodowego oraz społecznego. Jednocześnie scala fabułę i łączy wątki, podkreśla nieprzemijalność natury i jest metaforą życia.