Kraj | Niemcy (Rzesza Niemiecka) | Rosja(Imperium Rosyjskie) | Włochy(Królestwo Włoch) |
Ugrupowanie | Naziści | Bolszewicy | Faszyści |
Droga do władzy | NSDAP, partia polityczna, której przewodził Adolf Hitler, przede wszystkim starała się podsycać nieufność społeczeństwa względem ówczesnej władzy. Naziści głosili ksenofobiczne hasła, twierdząc, iż Niemcy zostali upokorzeni przez resztę świata w trakcie powojennych obrad pokojowych, a za wybuch Wielkiej Wojny Niemcy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności. NSDAP organizowała także pikiety oraz marsze (takie jak słynny pucz monachijski), ostatecznie zaś stała się największą partią w Reichstagu w 1932 roku, cieszącą się ogromnym zaufaniem społecznym. | Komuniści, na czele których stał Włodzimierz Lenin, doszli do władzy na drodze rewolucji, obalając monarchię Romanowów i głosząc przejęcie władzy przez prosty lud - proletariat. Następnie w Rosji zorganizowano demokratyczne wybory, w których jednak bolszewicy nie zdobyli większości głosów. Komuniści unieważnili wybory, przejęli pełnię władzy oraz zamordowali rodzinę carską. Zmienili także nazwę kraju na „Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka (RFSRR). | Faszyści włoscy, których przywódcą był Benito Mussolini, doszli do władzy bezpośrednio poprzez tzw. „marsz na Rzym” (nazywany też marszem Czarnych Koszul). W wyniku działań faszystów, włoski król uległ i zgodził się mianować Mussoliniego premierem Włoch. Pozwoliło to przyszłemu włoskiemu dyktatorowi na poważną indoktrynację społeczeństwa oraz faszyzację całego państwa. |
Podsumowanie | Po przejęciu władzy, naziści znieśli swobody obywatelskie, rozwiązały wszystkie partie polityczne poza NSDAP oraz zlikwidowali instytucje demokracji parlamentarnej. W Niemczech rozpoczęła się także stopniowa walka z religią oraz zaczęto wprowadzać terror na coraz większą skalę, rozbudowując struktury policji politycznej (SS, Gestapo) a także tworząc pierwsze obozy koncentracyjne. | Po przejęciu władzy komuniści zdelegalizowali partie niekomunistyczne i niemal od razu zaczęli stosować terror na szeroką skalę – starano się uzyskać całkowitą kontrolę nad społeczeństwem, rozpoczęto brutalną walkę z religią, upaństwawiano zakłady przemysłowe, banki itd. Do życia powołano także takie organizacje, jak WCzK, GPU oraz NKWD. Komuniści stworzyli także system GUŁAG, zrzeszający w swych strukturach sowieckie obozy pracy (łagry). | Po przejęciu władzy faszyści wprowadzili do gospodarki korporacje, zrzeszające pracowników i pracodawców. Pracę uznano za społeczny obowiązek, a korporacje – za organy państwa. Pozostawiono prywatną własność przedsiębiorstw, lecz całkowitą kontrolę nad nimi sprawowało państwo. Faszyści dbali o propagandę i swój wizerunek „na zewnątrz” – środki masowego przekazu, szkoły i organizacje społeczne miały za zadanie propagować ideologię faszystowską oraz szerzyć kult wodza – Mussoliniego. |
Wszystkim przedstawionym ruchom sprzyjało społeczne niezadowolenie, które panowało w Niemczech, Rosji oraz we Włoszech. Niemcy i Włosi byli rozgoryczeni i wściekli postanowieniami traktatów kończących I wojnę, zaś Rosjanie byli zmęczeni wojną, z której wycofali się jeszcze w jej trakcie za sprawą bolszewików.
Wszystkie ugrupowania polityczne, wymienione powyżej, wykorzystywały hasła populistyczne oraz podsycały niezadowolenie społeczne, ukrywając zarazem swoje prawdziwe zamiary polityczne, które chciały zacząć realizować po przejęciu władzy.