Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego powstał w celu stworzenia czegoś na wzór rządu, w którego składzie zasiadają komuniści i zależni od nich politycy. Efektem tych dążeń było stworzenie PKWN 20 lipca 1944 r. w Moskwie. Wiadomości te ukryto przed ludnością polską i ogłoszono dzień później, że PKWN ustanowiła Krajowa Rada Narodowa, a sam Komitet jest jej władzą wykonawczą. W nazwie nie pojawiało się słowo „rząd”, gdyż alianci utrzymywali relacje z rządem na uchodźstwie, co mogłoby spotkać się z ich nieprzychylnością. Następstwem powstania Komitetu było ogłoszenie programu politycznego 22 lipca, który opierał się na deklaracji PPR „O co walczymy?”. Wskutek ich działalności z pomocą NKWD niszczono przeciwników ZSRR, w tym działaczy podziemia. Sprzeciwiono się także żołnierzom AK. Ustalono także granicę polsko–sowiecką wg. linii Curzona, co Stalin uzgodnił na konferencjach wielkiej trójki.
PKWN stał się zalążkiem dla Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, która formalnie powstała w 1948 r. PZPR była partią komunistyczną i była odpowiedzialna za rządy w Polsce Ludowej.