Rozwój społeczno-ekonomiczny trwający w czasach saskich nie został zahamowany przez I rozbiór – wręcz przeciwnie – szlachta widziała w nim szansę na wybicie się na niezależność. Dzięki reformom gospodarczym oraz utworzeniu m.in. Kompanii Handlu Czarnomorskiego rozwój gospodarczy kraju trwał w najlepsze. Jednocześnie rozpoczął się spór wewnętrzny o kształt koniecznych przyszłych reform.
Elity reformatorów czekały na dogodny moment w sytuacji międzynarodowej, aby pozbawić się kurateli rosyjskiej.