Powstawanie wielkich majątków ziemskich na wschodzie Rzeczypospolitej było związane z dostępem przez polską szlachtę i litewską magnaterię do nowych ziem, który zostały zdobyte w wyniku wojen (Dorpackie) lub działań dyplomatycznych, takich jak unia lubelska, na mocy której do Korony włączono bezpośrednio Podlasie oraz tereny dzisiejszej Ukrainy. Sytuację tę wykorzystała polska szlachta, przenosząc centrum swojego życia gospodarczego w te regiony. Wiązało się to z niższymi kosztami produkcji, większymi areałami pod uprawę, większymi nadaniami ziemskimi z rąk władcy itd.
źródło: Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie Mathiasrex, Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej w 1573 r., licencja CC.
Folwarki to duże gospodarstwa rolne, które stanowiły centrum ekonomiczne wielkich posiadłości ziemskich. Właściciel folwarku, zazwyczaj szlachcic, korzystał z pracy chłopów, którzy byli zobowiązani do świadczenia pańszczyzny.