| Przyczyny | Skutki |
| · Wejście prawosławnej metropolii kijowskiej w skład Rzeczypospolitej, a potem Korony.· Powstanie nowego patriarchatu w Moskwie w 1589 r., co zagrażało autokefalii cerkwi litewskiej.· Osłabienie pozycji Kościoła katolickiego w wyniku reformacji. Próba podporządkowania prawosławia miała przywrócić utracone wpływy.· Prawosławni duchowni liczyli na zrównanie w prawach: możliwość zasiadania w senacie, organizacji seminariów i szkół. | · Podporządkowanie Kościoła prawosławnego papiestwu.· Zachowanie tradycyjnych obrzędów i liturgii dla cerkwi.· Wyodrębnienie Kościoła greckokatolickiego jako jedynego legalnego kościoła prawosławnego.· Konflikty religijne zintensyfikowane w XVII w. |
Mimo że unia brzeska miała na celu zjednoczenie wyznań, spotkała się z silnym oporem ze strony prawosławnej szlachty i duchowieństwa. Wielu wiernych nie zaakceptowało unii i w rezultacie doszło do podziału Kościoła prawosławnego na tych, którzy ją akceptowali (unici) i tych, którzy się z nią nie zgadzali (prawosławni).