Dzięki złączeniu Polski i Litwy w jeden organizm państwowy poprzez unię w Lublinie, doszło do przenikania kultury europejskiej na wschodnie ziemie Rzeczypospolitej. Jej głównym motorem napędowym były zmiany prawne i administracyjne wprowadzone przez polskich władców, do których należało wyodrębnienie stanu szlacheckiego i mieszczańskiego w wyniku nadawania nowych przywilejów i zrównania w prawach ze szlachtą i mieszczaństwem polskim. W 1529 r. doszło na Litwie do pierwszej kodyfikacji prawa opartego na wzorcach koronnych. Następnie, dzięki wpływom polskich magnatów, upowszechnił się tam model gospodarki folwarcznej, któremu towarzyszyła kumulacja majątków ziemskich. W efekcie wyłoniła się warstwa bogatej, lokalnej szlachty, która stopniowo zaczęła przenikać do Korony, zajmując miejsca dawnych elit.
Wiązało się to częstszym ich przebywaniem w polskich miastach, urzędach, miejscach kultury i uczelniach, z których czerpali nowe wzorce renesansowe i humanistyczne, które następnie propagowali na wschodzie. Proces ten przyspieszała intensywna wymiana handlowa, rozwój miast i rzemiosła. Dzięki akumulacji bogactwa i mecenatowi magnackiemu na Litwie zaczęły powstawać nowe ośrodki miejskie projektowane i budowane przez polskich architektów będących pod silnym wpływem sztuki renesansowej. Kapitał umożliwił też otwarcie drukarni w Brześciu, która opublikowała wydanie polskojęzycznej Biblii.
