Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów opierał się na trzech kluczowych instytucjach – królu, Sejmie i Senacie. W Rzeczypospolitej władca był wybierany na zasadzie elekcji, pełnił funkcję głowy państwa, ale jego władza była ograniczona przez szereg instytucji i praw, które chroniły wolności szlacheckie. Król miał prawo do inicjatywy ustawodawczej, ale nie mógł samodzielnie uchwalać praw, więc w praktyce był zależny od poparcia szlachty.
Sejm był najważniejszą instytucją legislacyjną w Rzeczpospolitej. Składał się z dwóch izb: poselskiej i senatorskiej. Izba poselska, złożona ze szlachty, miała prawo do inicjatywy ustawodawczej i decydowała o uchwaleniu ustaw. Izba senatorska, składająca się z biskupów i senatorów mianowanych przez króla, miała prawo do zgłaszania poprawek do ustaw, ale nie mogła ich samodzielnie uchwalać. Sejm miał również prawo do kontroli nad królem i rządem.
Ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów określany był jako monarchia mixta, ponieważ łączył elementy monarchii, oligarchii i demokracji. Monarchia reprezentowana była przez króla, oligarchia przez Senat, a demokracja przez Sejm. Ta mieszanka różnych form rządów miała na celu zapewnienie równowagi między różnymi grupami społecznymi i zapobieganie nadużyciom władzy. Jednak w praktyce, system ten prowadził do częstych konfliktów i paraliżu politycznego, co ostatecznie przyczyniło się do upadku Rzeczypospolitej.
Wyjaśnienie:
Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem federacyjnym, w którym obok polskiej istniała również szlachta litewska. Decyzje polityczne podejmowane były na sejmach przez przedstawicieli tego stanu, który mieli szerokie uprawnienia i przywileje. Zasada liberum veto, wprowadzona w XVI wieku, umożliwiała każdemu szlachcicowi zablokowanie decyzji sejmowych, co często prowadziło do paraliżu władzy. W konsekwencji doszło do zablokowania prac sejmowych i zastoju politycznego w państwie, które pogrążało się w coraz większym chaosie.
