Folwark był specjalnie zaprojektowany do efektywnej produkcji rolniczej. Jego funkcjonowanie było ściśle związane z pracą chłopów, którzy byli zobowiązani do świadczenia pańszczyzny, czyli nieodpłatnej pracy na rzecz właściciela ziemskiego. Były one skoncentrowane na produkcji zboża, które eksportowano do innych państw, a także na produkcji innych surowców. W zależności od regionu, mogły specjalizować się w różnych dziedzinach, takich jak hodowla owiec, gospodarka rybna, czy leśna, co podkreśla obecność na rekonstrukcji młyna wodnego, stawu rybnego, pól uprawnych łąk i pastwisk.
Na ilustracji widzimy wszystkie charakterystyczne dla niego elementy, których centrum stanowił dwór właściciela folwarku, w którym koncertowało się wszelkie życie i aktywność. Otaczały go budynki gospodarcze, w których trzymano zboża na przyszłe zasiewy, siano, pasze dla zwierząt, bydło, świnie i konie. Ogród tworzył przestrzeń dla rodziny właściciela, w której odciąć mogła się od prac wykonywanych w gospodarstwie.
Również życie chłopstwa skoncentrowane było wokół zabudowań folwarcznych, by mogło one efektywniej pracować. Wśród sadyb chłopskich znajdowały się zazwyczaj kościół i karczma, która należała do pana ziemskiego, proboszcza lub żyda. To właśnie nich tętniło centrum życia społecznego całej gromady.
Folwarki były tworzone na różne sposoby, początkowo z gruntów wyłączonych spod uprawy chłopskiej i przeznaczonych do zaspokajania bezpośrednich potrzeb dworów. Z czasem, zaczęto tworzyć folwarki w miejscach karczunku, zajmować tzw. pustki i sołectwa oraz ograniczać obszar upraw chłopskich.