Wspomnienia dotyczące ojczyzny stanowią źródło siły dla tych, którzy utracili swoją ojczyznę. W przedstawionej sytuacji spotkania z Jezusem w obcym, odległym mieście, człowiek wyraża swoje smutki, mając nadzieję, że Chrystus, wiecznie wędrujący bez stałego miejsca na ziemi, zrozumie jego tragiczną sytuację. Bohater liryczny w wierszu, chociaż chce towarzyszyć Jezusowi, gdy zostaje poproszony o oddanie swojego najcenniejszego majątku, skarży się: „Straciłem dom i bliskich, i kraj i nadzieję” i teraz nie posiada niczego poza wspomnieniami. Dla bohatera lirycznego wspomnienia stają się jedyną świętością, jedynym bogactwem, które może zachować jako uchodźca – to wizja ojczyzny przechowywana w sercu. Pomimo że uczucie to może być dla niego dramatem i sprawiać, że jest zniewolony, nie chce zrezygnować z tego skarbu. Bohater wiersza nie potrafi się pozbawić wspomnień i pójść z Jezusem. Woli pozostać smutny, ale nie zapominać o ojczyźnie, ponieważ choć pamięć ta wydaje się jego tragedią i ograniczać go, umożliwia mu zachowanie tożsamości oraz spełnianie obowiązków wobec kraju, który istnieje jedynie we wspomnieniach.
W wierszu „Smutny młodzieniec” Stanisława Balińskiego wspomnienia odgrywają kluczową rolę jako ostatni skarb, jaki pozostał bohaterowi lirycznemu po utracie wszystkiego innego.