Najważniejsze instytucje Unii Europejskiej to:
-Rada Europejska,
-Rada Unii Europejskiej,
-Komisja Europejska,
-Parlament Europejski.
Ich kompetencje uzupełniają organy i inne instytucje:
-Trybunał Sprawiedliwości UE,
-Europejski Bank Centralny.
Komisja Europejska sprawuje funkcję wykonawczą. Nadzoruje ona pracę pozostałych instytucji i reprezentuje interesy wszystkich państw członkowskich UE. Ma prawo inicjatywy ustawodawczej, co daje jej możliwość przedstawiania propozycji aktów prawnych. KE decyduje również, w jakim politycznym kierunku zmierza cała unia.
Rada Unii Europejskiej składa się z członków rządów (ministrów) krajów członkowskich UE. W zależności od omawianej dziedziny spotykają się w różnych konfiguracjach, np. jeżeli Rada Unii Europejskiej planuje wydać akt dotyczący finansów, to spotkają się ministrowie finansów państw członkowskich. Rada UE ma kompetencje do wydawania aktów prawnych. Decyzje dotyczące prawa podejmuje ona w porozumieniu z Parlamentem Europejskim.
Rada Europejska podejmuje polityczne decyzje. W jej skład wchodzą szefowie państw członkowskich lub szefowie rządów państw członkowskich. Radzie Europejskiej przewodzi przewodniczący sprawujący 2,5-letnią kadencję. Rada Europejska decyduje w najważniejszych kwestiach dotyczących UE i podejmuje decyzje polityczne.
Parlament Europejski składa się z przedstawicieli poszczególnych państw członkowskich wybranych w powszechnych i bezpośrednich wyborach. Parlament reprezentuje interesy obywateli państw członkowskich. Ma także kompetencje do stanowienia prawa, zatwierdzenia wyboru przewodniczącego Komisji Europejskiej i uchwalenia budżetu.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozpatruje skargi na poszczególne instytucje. Odpowiada również na pytania prejudycjalne zadawane przez sądy państw członkowskich. Trybunał ma kompetencje pozwalające unieważnić akty prawne Unii Europejskiej.
Europejski Bank Centralny odpowiada za stabilność cen oraz za politykę pieniężną. Jedynie Europejski Bank Centralny może emitować banknoty euro.
Pytanie prejudycjalne to pytanie dotyczące sposobu interpretacji przepisów unijnych. Zadają je sądy państw członkowskich w sytuacji, gdy mają wątpliwości, jak interpretować dany przepis.