Powstańczy zryw stanowił przeciwstawienie się uciskowi i niesprawiedliwości („przyszedł czas, gdy zrywamy obroże”), stanowił zemstę („Śmierć przywłaszczycielom/ tyranom”). Sens zrywu opierał się na walce wyzwoleńczej („Bóg […] Śle wolność ludziom i stanom!”).
Noc listopadowa to dramat Stanisława Wyspiańskiego z 1904 roku. Data powstania plasuje się tuż przed jego śmiercią w 1907 – poeta pisał go, kiedy był już bardzo chory. Inspiracją do dramatu była wizyta w Warszawie i Łazienkach warszawskich w 1898 roku. Tam Wyspiański zobaczył posągi, który ożyły w jego wyobraźni. Noc listopadowa to dramat bogaty w konteksty, m.in. historyczne, homeryckie, mitologiczne. Dzieło tworzy 10 luźno powiązanych ze sobą scen i należy, obok Warszawianki oraz Lelewela, to tak zwanego Tryptyku listopadowego.