Wyjaśnij, jak funkcjonował ustrój republiki rzymskiej, przedstawiając jego instytucje, ich wzajemne zależności i uprawnienia poszczególnych urzędów oraz zgromadzeń.

Komicja centurialne – zgromadzenie ludowe, w którym obywatele posiadali głosy według zobowiązań majątkowych na rzecz wojska, odzwierciedlało podział społeczeństwa na pięć klas majątkowych. Komicja zapewniały przewagę dwóm najbogatszym klasom, które posiadały w nich 98 z 193 centurii. Komicja centurialne były organem ustawodawczym i sądowniczym.

Komicja trybusowe – komicja zwoływane według 35 tribus – jednostek administracyjno – terytorialnych. W III w. p.n.e. stały się najważniejszym organem prawodawczym, ponieważ jako jedyne mogły reformować ustrój Republiki. Wybierały niższych urzędników.

Conciulium plebis (zgromadzenie plebejskie) – zgromadzenie, w którym mogli brać udział jedynie plebejusze, zorganizowane bardzo podobnie do komicji trybusowych. Początkowo ich uchwały obowiązywały jedynie plebejuszy, w 287 r. p.n.e. zyskały walor uchwał państwowych, obejmujących wszystkich obywateli. Również zorganizowane według tribus.

Senat – urząd, którego tradycja sięga jeszcze czasów monarchii. Składał się z 300, później 600 i 900 senatorów. Senatorami zostawali dożywotnio byli konsulowie. Senat był organem doradczym dla konsula, stanowił też gwarancję ciągłości władzy wobec dużej rotacji urzędników. Senat rozwiązywał spory między urzędnikami, przydzielał urzędników do prowincji, mógł też uznać prawa za nieważne. Wydawał zarządzenia, które, choć nie miały waloru prawnego, w zdecydowanej większości przypadków były szanowane i przestrzegane przez urzędników.

Konsul – wybierano dwóch na okres roku. Dowodzili armią oraz pełnili pieczę nad obrzędami religijnymi.

Pretor – wybierani na rok, ich liczba zmieniała się w historii Republiki. Pełnili przede wszystkim obowiązki sądownicze, a z czasem uzyskali prawo do zastąpienia konsulów podczas ich nieobecności. Wraz z rozwojem terytorialnym Rzymu byli wysyłani do prowincji jako ich zarządcy.

Cenzor – wybierano dwóch na okres roku. Cenzor prowadził spis ludności, nadzorował moralność publiczną, nadzorował finanse republiki. Posiadał unikalne uprawnienie – jego decyzjom i działaniu nie mógł sprzeciwić się nikt oprócz drugiego cenzora.

Kwestor – nadzorował skarb państwa i mógł w każdym momencie kontrolować finanse instytucji państwowych.

Edyl kurulny oraz edyl plebejski/ludowy – edylowie odpowiedzialni byli za szereg spraw porządkowych w mieście Rzym. Dbali o stan świątyń i akweduktów, nadzorowali drogi, organizowali też igrzyska. Wybierano po dwóch edylów na okres roku. Edylowie plebejscy dodatkowo dbali o interesy plebejuszy, asystując trybunom ludowym.

Trybun ludowy – jego głównym zadaniem była ochrona obywateli przed nadużyciami władzy, posiadał prawo veta i mógł reprezentować obywatela w sądzie w każdej sprawie.