W 272 r. p.n.e. Rzym zakończył podbój Italii, a dowódcy polityczni i wojskowi szybko rozpoczęli działania mające na celu poszerzenie wpływów państwa w basenie Morza Śródziemnego. Pierwszym poważnym rywalem spoza półwyspu okazało się Imperium Kartaginy, z którym Rzymianie spierali się odnośnie do władzy nad Sycylią. Napięcie polityczne i militarne związane z rywalizacją o wyspę doprowadziło do wybuchu pierwszej wojny punickiej w 264 r. p.n.e. Wojna zakończyła się w 241 r. p.n.e. zwycięstwem Rzymu i podbojem Sycylii.
W wyniku rewolty najemników w Kartaginie Punijczycy nie byli w stanie bronić Sardynii i Korsyki, które to Rzym zajął wkrótce po zakończeniu wojny. Druga wojna punicka wybuchła w wyniku zajęcia przez Kartagińczyków Saguntum – miasta, które Rzymianie objęli swoim arbitrażem w wyniku trwającej wojny domowej. Mimo początkowych sukcesów wojsk Hannibala wojna zakończyła się druzgocącą porażką Kartagińczyków. Rzymianie przejęli wszystkie europejskie posiadłości Kartaginy – przede wszystkim Hiszpanię Bliższą (zachodnia część półwyspu Iberyjskiego).
Antykartagińska opcja wśród rzymskich polityków pozostała w mocy pomimo zneutralizowania zagrożenia punickiego, co doprowadziło do najazdu na afrykańskie posiadłości Kartaginy w 149 r. p.n.e. Trzecia wojna punicka, jednostronna i krótka, doprowadziła do podbicia w 146 r. p.n.e. pozostałej części Kartaginy. Był to teren odpowiadający mniej więcej centralnemu i południowemu terytorium dzisiejszej Tunezji.
Na obszarze Grecji i Macedonii rzymskie zaangażowanie militarne było z początku ograniczone. Jako sprzymierzeńcy Związku Etolskiego Rzymianie wzięli udział w wojnie przeciwko Filipowi V, władcy Macedonii sprzymierzonemu z Kartaginą. Na skutek wojny, zakończonej w 205 r. p.n.e., Rzymianie tymczasowo utracili Ilyrię, zyskując jednak kontrolę nad kilkoma greckimi miastami we wschodniej Attyce.
W latach 200 – 197 r. p.n.e. Rzym toczył drugą wojnę macedońską, w wyniku której w granicach rodzącego się Imperium znalazły się południowa Grecja, Tracja i Anatolia. W 192 r. p.n.e. Rzymianie i ich sprzymierzeńcy starli się z Imperium Seleukidów, którego władcy starali się ponownie zjednoczyć Macedonię w granicach z dnia śmierci Aleksandra Wielkiego. Wojna zakończyła się porażką Seleukidów, jednak Rzymianie nie uzyskali żadnych zdobyczy terytorialnych.
Trzecia wojna macedońska (171 – 168 r. p.n.e.) zakończyła się podziałem Macedonii na cztery zależne od Rzymu królestwa, a czwarta i ostatnia 150 – 148 r. p.n.e. podbojem Macedonii. Ostatnią próbą powstrzymania rzymskiej ekspansji była wojna rozpoczęta przez Ligę Achajów w 146 r. p.n.e. Wojna zakończyła się zniszczeniem Koryntu i podbojem Grecji kontynentalnej przez Rzymian.
Po podboju Italii Rzymianie przystąpili niemalże od razu do rozszerzania swojej strefy wpływów. Celem państwa rzymskiego stało się objęcie kontroli nad basenem Morza Śródziemnego. Druga połowa III w. p.n.e. i II w. p.n.e. to okres ekspansji terytorialnej i gospodarczej rodzącego się Imperium. Rzym toczył w tym czasie niemal nieustające wojny, przede wszystkim z Kartaginą i Macedonią.