Oktawian August jest uważany za twórcę rzymskiego pryncypatu, który ostatecznie przekształcił się w cesarstwo. Żył w latach 63 p.n.e. – 14 n.e. Objął władzę po wojnie drugiego triumwiratu, a jego rządy rozpoczęły okres relatywnego, ponad dwustuletniego pokoju i rozkwitu gospodarczego w Imperium. W wieku nastoletnim został usynowiony przez Juliusza Cezara i niejako namaszczony na jego następcę.
Po zwycięstwie nad Markiem Antoniuszem przywrócił niektóre urzędy republiki, jednak wciąż miały one, podobnie jak za czasów Cezara, charakter fasadowy. Nazwał się pierwszym obywatelem i sprawował faktyczną, autokratyczną władzę w Imperium. Prowadził wojny imperialne, podbił między innymi Dalmację, Egipt i poszerzył prowincje w Afryce. Zakończył wojny z Imperium Partów, a na granicach utworzył system prowincji stanowiących strefę buforową w przypadku najazdu barbarzyńców z północy i wschodu Europy.
Zreformował system podatkowy, ustanowił stałą armię i rozbudował system dróg, odbudował także dużą część podupadłego w okresie wojen domowych Wiecznego Miasta. Stworzył stałą policję miejską i straż pożarną w mieście Rzym. Jednocześnie Oktawian wprowadził w Rzymie elementy kultu jednostki – wodza i zacementował autokratyczny kurs zmian politycznych w Rzymie, rozpoczynając okres cesarstwa w historii Imperium.
Oktawian kontynuował reformy polityczne Cezara, skupiając rzeczywistą władzę w swoich rękach przy jednoczesnym zachowaniu pozorów ustroju republikańskiego. Rządy Oktawiana Augusta uważane są za początek pierwszej ery Cesarstwa Rzymskiego – pryncypatu.