W republikańskim Rzymie doby III, II i I w. p.n.e. ogromne wpływy polityczne należały do najbogatszej klasy nobilitias, czyli arystokracji. Były to rodziny senatorskie, które w dobie pogłębiających się nierówności dzierżyły rzeczywistą władzę w państwie. Arystokracja posiadała ogromne posiadłości oraz nierzadko de facto niezliczone bogactwa oraz rzesze służących jej niewolników.
Drugą najbogatszą część społeczeństwa stanowili ekwici, najczęściej kupcy lub żołnierze, którzy wzbogacili się dzięki łupom wojennym. Wiele rodzin ekwickich aspirowało do awansu do zamkniętej, ekskluzywnej klasy nobilitas.
Uboższe klasy stanowili średni i mali rolnicy oraz proletariat. Technicznie obywatele Rzymu i siła polityczna, klasy te często nie posiadały majątku lub posiadały niewielkie jego ilości. O ich głosy na zgromadzeniach zabiegali przekupstwem czy rozdawnictwem przedstawiciele ekwitów i nobilów. Zjawisko to było podstawą dla utworzenia systemu klientelnego, w którym politycy zapewniali sobie głosy biednych mas społeczeństwa poprzez roztaczanie nad nimi opieki, np. finansowanie zboża lub organizowanie efektownych igrzysk (stąd słynne powiedzenie o ludzie, który „chce chleba i igrzysk”).
Klasą wolnych i nierzadko bogatych mieszkańców Imperium byli obywatele tzw. sprzymierzeńców Rzymu – miast w Italii włączonych w granice państwa w V, IV i III w. p.n.e. Ludzie Ci, z uwagi na brak rzymskiego obywatelstwa, nie stanowili żadnej siły politycznej, stojąc w rzeczywistości niżej, niż rzymskie masy biednych proletariuszy. Rodziło to niezadowolenie społeczne i rozgoryczenie, którego owocem stały się wojny ze sprzymierzeńcami.
Specyficzną klasą, a raczej warstwą społeczną, byli niewolnicy. Stanowili oni 10 – 20% społeczeństwa. Według prawa rzymskiego niewolnik stał na równi z rzeczami, był pozbawiony praw osobistych i obywatelskich i właściwie zdany na łaskę właściciela. Niewolnicy pochodzili głównie z podbojów wojennych, ale do niewoli można było trafić za długi lub zostać sprzedanym. Niewolnikami mogły stać się także dzieci porzucone przez rodziców po narodzeniu. Niewolnicy stanowili siłę produkcyjną w gospodarstwach należących do nobilitas oraz ekwitów.
W okresie wielkich podbojów w Rzymie narastały nierówności społeczne spowodowane głównie podupadaniem średniej i niskiej klasy rolniczej. Sytuację pogarszały rewolty niewolników oraz animozje wewnątrz walczącej o władzę i wpływy arystokracji.