1. ksantoproteinowa
2. skrobia
3. sacharoza
4. węglowodany
5. glukoza
6. dekstryny
7. proteiny
8. hydroliza
9. żelatyna
10. wysalanie
11. uwodornienie
12. błonnik
13. akroleinowa
14. roślinnego
15. koagulacja
16. aminokwasy
17. jodyna
18. gronowym
19. denaturacja
HASŁO: PRODUKTY ŻYWNOŚCIOWE
1. Reakcja ksantoproteinowa to reakcja stężonego kwasu azotowego(V) HNO3 z białkiem. Pod jego wpływem białko przyjmuje żółte zabarwienie.
2. Cukrem zapasowym roślin jest wielocukier skrobia – jest on zbudowany z kilku tysięcy połączonych ze sobą w łańcuch cząsteczek glukozy.
3. Sacharozę można otrzymać z buraków cukrowych, a także trzciny cukrowej. Sacharoza C12H22O11 jest dwucukrem zbudowanym z połączonych ze sobą cząsteczki glukozy oraz cząsteczki fruktozy.
4. Węglowodany to inna nazwa cukrów. Wynika ona z tego, że w cząsteczkach cukrów stosunek liczby atomów wodoru do liczby atomów tlenu jest taki sam jak analogiczny stosunek w cząsteczce wody H2O, czyli 2:1. Wynika to także ze wzoru ogólnego cukrów:
CnH2mOm, gdzie „n” to liczba atomów węgla, a „m” to liczba atomów tlenu.
5. We krwi ludzi i zwierząt jest zawarty cukier prosty – glukoza C6H12O6. Pełni ona bardzo ważne funkcje w organizmach – ma duże znaczenie energetyczne, jest głównym jej źródłem dla mózgu.
6. Dekstryny są pośrednimi produktami hydrolizy wielocukru skrobi. Ostatecznymi produktami tejże hydrolizy są cząsteczki glukozy C6H12O6.
7. Proteiny to inna nazwa białek.
8. Reakcja rozkładu związków chemicznych pod wpływem cząsteczek wody i enzymów to hydroliza. W wyniku hydrolizy tłuszcze ulegają rozpadowi na glicerol (propano-1,2,3-triol) oraz odpowiednie kwasy tłuszczowe; natomiast białko podczas hydrolizy rozkłada się na aminokwasy.
9. Żelatyna otrzymywana z białka zwierzęcego jest używana jako środek zagęszczający. Jest to produkt częściowej hydrolizy kolagenu – białka pochodzącego z kości, skóry czy ścięgien zwierząt.
10. Wysalanie białka to reakcja odwracalnego ścinania białek. Zachodzi ona pod wpływem soli metali lekkich (lub amonu), takich jak chlorek sodu NaCl. Dodanie wody do białka ściętego w ten sposób spowoduje jego powrót do pierwotnej postaci.
11. Tłuszcze roślinne są w większości przypadków tłuszczami ciekłymi, w których skład wchodzą tłuszcze będące estrami glicerolu oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. W odpowiednich warunkach ulegają one reakcji z wodorem – reakcji uwodornienia. W jej wyniku powstają tłuszcze stałe, które są estrami glicerolu oraz odpowiednich nasyconych kwasów tłuszczowych. Reakcja ta pozwala na otrzymanie margaryny – tłuszczu stałego z tłuszczy roślinnych, będących cieczami (w przeważającej większości).
12. Inna nazwa celulozy to błonnik.
13. Próba akroleinowa to reakcja charakterystyczna tłuszczy. Polega ona na silnym ogrzewaniu badanej substancji – jeśli podczas niego zaczną wydzielać się białe dymy, o gryzącym zapachu to badana substancja jest tłuszczem. Substancja o gryzącym zapachu, wydzielająca się w postaci białych dymów to akroleina.
14. Tłuszcze ciekłe są w większości przypadków tłuszczami pochodzenia roślinnego.
15. Koagulacja to inaczej ścięcie białka. Może być procesem odwracalnym – wtedy nazywamy ją wysalaniem – lub nieodwracalnym – wtedy nazywamy ją denaturacją.
16. Białka zbudowane są z połączonych ze sobą (poprzez wiązania peptydowe) aminokwasów.
17. Do wykrywania skrobi (próba jodoskrobiowa) służy jodyna (alkoholowy roztwór jodu I2 używany także do dezynfekcji). Skrobia potraktowana jodyną przyjmuje zabarwienie ciemnogranatowe – jest to reakcja charakterystyczna skrobi.
18. Inną nazwą glukozy jest cukier gronowy. Wiąże się ona z dużą zawartością tego monosacharydu w winogronach.
19. Denaturacja jest reakcją nieodwracalnego ścięcia białka – dochodzi do trwałego zniszczenia jego struktury przestrzennej. Denaturacja zachodzi pod wpływem takich czynników jak: podwyższona temperatura, sole niektórych metali, alkohole czy stężone kwasy.