Alkaloidy to grupa naturalnie występujących zasadowych związków organicznych. Mają głównie pochodzenie naturalne. Alkaloidy powstają na drodze przemian aminokwasów. Niejednokrotnie wywołują one trujące działanie na organizm człowieka. Alkaloidy są niezwykle istotne dla roślin – nadają im gorzki smak, więc chronią przez roślinożercami. Większość alkaloidów to ciecze trudno rozpuszczalne w wodzie.
Wiele alkaloidów w odpowiednio małych dawkach wywiera pożądane działanie na organizm człowieka – przykłady stanowią: morfina, kodeina czy chinina. Niektóre z alkaloidów są też używkami – kofeina czy nikotyna.
