Rozwój osadnictwa na ziemiach polskich zwiększył zarówno liczbę istniejących miast jak i ogólną liczbę ludności poszczególnych księstw. Nowi przybysze pochodzili jednak często z zagranicy, co poskutkowało wymieszaniem się (zwłaszcza na Śląsku) ludności polskiej z przybyłą ludnością niemiecką. Z czasem prowadziło to do konfliktów (bunt wójta Alberta i mieszczan niemieckich przeciwko polityce Władysława Łokietka) i zniemczenia Śląska. Powstawanie nowych miast dało też początek warstwie i kulturze mieszczańskiej, której rozkwit nastąpi w kolejnych stuleciach.
Rozwój osadnictwa w XII-XIII w. sprzyjał licznym zmianom etnicznym, społecznym i kulturowym. Widać to szczególnie po spojrzeniu na historię śląska.