Ustrój nowego państwa wprowadzał monarchię elekcyjną, w której król obierany był przez szlachtę. Silna była pozycja polityczna stanu szlacheckiego, stąd głównym organem decyzyjnym stał się polsko-litewski sejm. Zachowano jednocześnie rozdział na Koronę Polską i Wielkie Księstwo Litewskie, które zachowały odrębne urzędy centralne, wojsko, skarb czy języki urzędowe.
Ustrój Rzeczypospolitej, umacniający demokrację szlachecką i wprowadzającą silną pozycję szlachty wobec słabej pozycji władcy, był ewenementem przez następne lata wśród państw europejskich.