Wynikało to z nauk kalwińskich, które posiadały mocno demokratyczny charakter i były samorządne względem monarchy, przypominając demokrację szlachecką. Kalwinizm podkreślał także znaczenie działalności publicznej i ekonomicznej szlachty, co odpowiadało tej grupie.
Wpływy kalwińskie doprowadziły do prób powstania polskiego kościoła narodowego, co uchwalono na sejmie w 1555 r., jednak poprzez wysiłki władcy koncepcja ta poniosła porażkę.