W wyniku nadanych w XIV i XV w. Przywilejów szlachta stała się stanem dominującym pod względem politycznym i ekonomicznym w państwie. Sejm stał się głównym ciałem decyzyjnym w państwie polsko-litewskim, szlachcie przysługiwała szeroka wolność osobista. XVI w. przyniósł znaczne rozszerzenie wolności szlacheckiej – poprzez wypełnienie postulatów ruchu egzekucyjnego, zawarcie konfederacji warszawskiej czy odebranie królowi prawa sądzenia szlachty.
System polski, zwany demokracją szlachecką, stanowił ewenement w skali świata z racji liczebności stanu szlacheckiego, instytucji demokratycznych, tolerancji prawnej oraz słabej pozycji monarchy.