A. Mickiewicz: „Dziady cz. III” – przedstawiona walka Dobra ze Złem, Polaków z Rosjanami, którzy dręczyli zniewolony naród represjami: zsyłkami na Sybir, więzieniem, torturami.
J. Słowacki: „Lilla Weneda” – dramat romantyczny opowiadający o klęsce i zagładzie jednego narodu kosztem drugiego.
Romantycy skupiali się głównie na tym aby podtrzymać w świadomości rodaków idee narodowowyzwoleńcze. Dlatego większość utworów z tego okresu współtworzy tzw. kulturę żałoby.