W zależności od środowiska w jakim żyją, stawonogi wykształciły różne narządy wymiany gazowej.
· U skorupiaków wyróżnia się głównie skrzela. Są to cienkościenne i silnie ukrwione wyrostki, znajdujące się wewnątrz lub na zewnątrz organizmu.
· Stawonogi żyjące na lądzie posiadają tchawki i płucotchawki. Płuco tchawki są to cienkie i ułożone równolegle blaszki, w których krąży hemolimfa, a pomiędzy blaszkami przepływa powietrze. Tchawki to silnie rozgałęzione rurki, które docierają do wszystkich komórek ciała.
· Niektóre larwy posiadają skrzelotchawki, czyli wyrostki z zamkniętymi tchawkami wewnątrz. Tlen przenika do nich na drodze dyfuzji.
· Organizmy wodne mogą również posiadać skrzela fizyczne, czyli duże pęcherze powietrza atmosferycznego wciągane podczas nurkowania i umiejscowione w pobliżu przetchlinek.
Skrzela posiadają skorupiaki, płucotchawki skorpiony i część pająków, tchawki większość pająków, owady i wije, skrzelotchawki larwy, a skrzela fizyczne stawonogi wtórnie wodne.
Są to narządy przystosowane do środowisk, w jakich występują dane gatunki zwierząt.