Przykładowe rozwiązanie:
Litewska historyczka twierdzi, że unia lubelska była narzucona siłą i dla Litwy nie była wcale taka korzystna, jak twierdzą historycy polscy. Uważa również, że wynikająca z unii polonizacja szlachty litewskiej spowodowała zahamowanie rozwoju Wielkiego Księstwa Litewskiego i zaprzepaszczenie tradycji przekazywanych przez wcześniejsze pokolenia. Natomiast historycy polscy podkreślają raczej pozytywne aspekty zawarcia unii, np. rozwój kultury polskiej, rozszerzenie jej zasięgu i wymianę prądów i myśli na nowo przyłączonych terenach.
W drugiej połowie XIX nastąpił rozwój litewskiego ruchu narodowego i od tego momentu w tamtejszej historiografii dominuje raczej stała negatywna ocena unii lubelskiej, która zwiększyła wpływy polskie i ograniczyła rozwój kultury litewskiej.