Żelazną kurtyną Churchill nazwał granicę pomiędzy państwami pod kontrolą ZSRR, a zachodnimi demokracjami (była pilnie strzeżona przez Sowietów). W kontekście historycznym możemy tak też nazywać efekt polityki ZSRR, która polegała na izolacji podległych jej terenów i zależnych od niej krajów od wpływów i informacji z Zachodu.
Terminu „żelazna kurtyna” po raz pierwszy użył Churchill w przemówieniu w 1946 r. Od tamtego czasu granica, dzieląca Europę na demokratyczną i tą pod kontrolą Moskwy