Przykłady naturalistycznego obrazowania to: dokładny opis wyglądu powstańca, jego dziurawego ubrania i butów, trudów wędrówki; drastyczny opis rozdziobywania przez wrony; ukazanie chłopa – bohatera z niższych warstw społecznych; wprowadzenie elementów mowy potocznej, gwary; ukazanie determinizmu, próby zaspokojenia biologicznych potrzeb chłopa.
Naturalizm odwoływał się do zasady determinizmu oraz osiągnięć z zakresu nauk przyrodniczych. Konwencja naturalistyczna zakładała opisanie świata w sposób obiektywny, opierając się na uważnej obserwacji – podobnie jak badacz obserwuje przyrodę. Naturaliści najczęściej sięgali do opisu brzydoty, wynaturzenia, mrocznych, ciemnych stron człowieka.