W Rzeczypospolitej Obojga Narodów funkcjonował system polityczny znany jako demokracja szlachecka, republika szlachecka lub mieszana, w którym władza była dzielona między króla, szlachtę i senat.
Podstawowym organem władzy były zgromadzenia szlacheckie, na których miał prawo uczestniczyć każdy członek tego stanu. Podejmowano na nich decyzje polityczne i ustawodawcze. W ramach tego systemu każdy szlachcic miał prawo udziału w sejmikach ziemskich, na których wybierano przedstawicieli do sejmu. Oznaczało to, że każdy herbowy mógł mieć bezpośredni wpływ na tworzenie ustaw, podejmowanie decyzji politycznych i wybieranie króla.
Ważnym aspektem demokracji szlacheckiej było również instytucja liberum veto. Oznaczało to, że każdy szlachcic miał prawo weta, czyli blokowania decyzji podejmowanych na sejmie. Ta zasada miała chronić prawa i przywileje szlachty przed nadużyciami władzy. Jednak wraz z czasem doszło do nadużywania liberum veto, co stało się jednym z najważniejszych czynników prowadzących do destabilizacji państwa w późniejszym okresie.
Ponadto, szlachta miała również prawo do posiadania i noszenia broni, co dawało jej znaczącą siłę militarną. Wielu z nich posiadało prywatne oddziały, najzamożniejsi magnaci byli w stanie wystawić armie liczniejsze od sił królewskich. To sprawiało, że szlachta byłą poważną siłą, z którą musiał liczyć się każdy władca. Była ona również ważnym graczem w polityce zagranicznej, uczestnicząc w wojnach, negocjacjach i zawieraniu traktatów. Ponadto, jako właściciele ziemscy, szlachta miała również wpływ na rozwój gospodarczy kraju.
Warto zauważyć, że system demokracji szlacheckiej w Rzeczypospolitej miał swoje wady, takie jak skłonność do nadużyć, blokad decyzyjnych i braku silnego centralnego przywództwa. Były to czynniki przyczyniające się do osłabienia państwa i ostatecznie doprowadziły do jego rozbiorów w XVIII wieku.