W XVII wieku Rzeczpospolita charakteryzowała się specyficznymi rozwiązaniami ustrojowymi, strukturą społeczną i modelem życia gospodarczego, które różniły się od innych krajów europejskich.
Rzeczpospolita Obojga Narodów była monarchią, ale władzę obejmował wybrany w ramach elekcji kandydat. Władca musiał być wybrany w trakcie sejmu elekcyjnego, a następnie zaakceptowany przez sejm konwokacyjny i koronowany przez prymasa pełniącego funkcję interreksa. Monarcha musiał zaprzysiąc Artykuły Henrykowskie, które ograniczały jego władzę na rzecz szlachty mogącej w szczególnych okolicznościach wymówić mu posłuszeństwo. To odróżniało Polskę od większości innych monarchii europejskich, które działały na zasadzie dziedziczności władzy.
Zasada liberum veto, stojąca u podstaw demokracji szlacheckiej, umożliwiała każdemu członkowi szlachty blokowanie uchwał i reform w Sejmie. Wystarczyło, że jeden poseł wyraził sprzeciw, a cała sesja sejmowa była unieważniana. Ten mechanizm prowadził do częstych paraliżów politycznych i utrudniał podejmowanie skutecznych decyzji.
Struktura społeczna:
W Rzeczypospolitej szlachta stanowiła główną warstwę społeczną. Była ona stosunkowo liczna na tle pozostałych państw Europy, miała także szerokie przywileje, takie jak immunitet sądowy, prawo do posiadania ziemi, a także do udziału w życiu politycznym poprzez udział w sejmikach ziemskich, elekcyjnych i konwokacyjnych.
Chłopi stanowili najliczniejszą grupę społeczną. Byli pozbawieni praw politycznych i zależni od właścicieli ziemskich lub duchowieństwa. Wielu chłopów pracowało na folwarkach, które były dużymi gospodarstwami ziemskimi zarządzanymi przez szlachtę.
Rzeczpospolita była wielonarodowym i wieloreligijnym państwem. Oprócz Polaków i Litwinów, w kraju mieszkały mniejszości, takie jak Żydzi, Rusini, Ormianie i Tatarzy. Rzeczpospolita słynęła z tolerancji religijnej i zapewniała pewne prawa mniejszościom religijnym.
Model życia gospodarczego:
Wielu szlachciców posiadało ogromne majątki ziemskie, zwane folwarkami, na których pracowali chłopi pańszczyźniani. Gospodarka oparta była głównie na nierozwiniętym rolnictwie i systemie pańszczyźnianym, w którym chłopi pracowali na rzecz szlachcica w zamian za możliwość użytkowania jego ziemi.
Mimo dominacji gospodarki agrarnej, w większych miastach istniał rozwinięty handel i rzemiosło. Miasta, takie jak Gdańsk, Kraków i Lwów, były ważnymi ośrodkami handlowymi i kulturalnymi dla całej Europy. Jednak Rzeczpospolita nie była znana z rozwiniętego przemysłu. Brakowało inwestycji w nowoczesne technologie i manufaktury.
Te specyficzne cechy Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII wieku wpływały na jej rozwój polityczny, społeczny i gospodarczy. Szlachta miała dużą władzę, ale równocześnie obecne były liczne ograniczenia i paraliże polityczne, co utrudniało efektywne rządy. Struktura społeczna oparta na podziale na szlachtę, duchowieństwo i chłopów tworzyła nierówności społeczne i gospodarcze.
Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII była jednym z największych państw w Europie. Rozciągała się od Morza Bałtyckiego na północy po Morze Czarne na południu. W szczycie swojej potęgi obejmowała obszar około 1 000 000 km².