Stańczyk (właściwie Stanisław) był błaznem na dworze królewskim. Słynął ze swojego ciętego języka, mądrości i trafnej krytyki. Był bardzo ceniony przez królów (Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta). Niektórzy spekulują, że miał szlacheckie pochodzenie.
Stańczyk jest główną postacią na jednym z najsłynniejszych obrazów Jana Matejki pod tytułem „Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska”.