Wśród wad wolnej elekcji wyróżniamy:
- spory podczas wyborów prowadzące do wojen domowych;
- monarchowie o innej narodowości niż polska czy litewska, którzy dbali bardziej o losy swojej ojczyzny niż Rzeczpospolitej;
- chęć przekupienia szlachty przez inne narody, które chciały osadzić na tronie własnego kandydata;
- długie bezkrólewia po śmierci króla.
Mimo wielu wad wolna elekcja odbywała się w Rzeczpospolitej przez prawie dwa stulecia. Była to forma demokratycznego wyboru króla przez przedstawicieli różnych warstw społecznych: szlachty, duchowieństwa i miast. W ten sposób unikano dziedziczenia tronu i umacniania władzy jednej dynastii, co pozwalało na pewną równowagę i kontrolę władzy królewskiej. Ponadto wolna elekcja umożliwiała szlachcie wywieranie wpływu na rządy i w razie potrzeby, odwołanie nieudolnego monarchy. Warto jednak zaznaczyć, że ta forma wyboru miała niewątpliwe wady, takie jak długotrwałe procesy elekcji, korupcja i manipulacje polityczne, które ostatecznie doprowadziły do upadku państwa.