Konstytucja 3 maja opierała się na zasadzie suwerenności narodu, mówiącej, że władza miała pochodzić od ludu i służyć jego interesom. Wprowadziła monarchię konstytucyjną, w której władza króla była ograniczona poprzez Sejm i Senat, którym przyznano więcej uprawnień w procesie uchwalania praw. Ponadto wprowadzono trójpodział władzy, w ramach którego władza wykonawcza, ustawodawcza i sądownicza były oddzielone i wzajemnie się kontrolowały. To rozwiązanie było wyrazem dążenia do równowagi władzy oraz większego zaangażowania społeczeństwa w proces podejmowania decyzji politycznych. Idee oświecenia przeciwstawiały się przywilejom stanowym i dążyły do wprowadzenia równości wobec prawa, znosząc niektóre przywileje szlachty i duchowieństwa. Ograniczono także praktyki liberum veto, które wcześniej paraliżowały działanie Sejmu. Konstytucja 3 maja uwzględniała idee oświecenia również w zakresie edukacji poprzez wprowadzenie postanowienia dotyczącego powszechnej edukacji, zakładając, że każdy obywatel ma prawo do pobierania nauki.
Konstytucja 3 maja była wyrazem wpływu idei oświeceniowych na polskie społeczeństwo i politykę. Jej postanowienia dążyły do modernizacji i reformy państwa, opierając się na wartościach równości, suwerenności narodu i powszechnej edukacji. Była to próba przystosowania Rzeczypospolitej do nowych wyzwań i idei panujących w ówczesnej Europie.