Insurekcja kościuszkowska różniła się od wcześniejszych wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą, ponieważ była powstaniem narodowym, które miało na celu przywrócenie niezależności Rzeczypospolitej. Obejmowało szerokie spektrum społeczne, zarówno szlachtę, jak i chłopów, mieszczaństwo i inteligencję. Było to odmienne od wcześniejszych konfliktów, które często były prowadzone głównie przez magnatów i miały charakter walki o interesy grupy rządzącej. Powstanie było inspirowane ideami oświecenia, takimi jak wolność, równość i sprawiedliwość, a Tadeusz Kościuszko, jako naczelnik powstania, głosił postulaty reformy prawa i administracji oraz ochrony praw obywatelskich. Było to dążenie do stworzenia nowoczesnego, egalitarnego i demokratycznego społeczeństwa opartego na zasadach oświeceniowych. Wprowadzono Akty Tolerancyjne, które przyczyniły się do poprawy sytuacji mniejszości religijnych.
Te różnice sprawiły, że insurekcja kościuszkowska była wyjątkowym momentem w historii Rzeczypospolitej. Była to próba przeprowadzenia szeroko zakrojonych reform społecznych i politycznych, które miały odmienić losy państwa i społeczeństwa.