W momencie uchwalania Konstytucji Rzeczpospolita była w stanie kryzysu politycznego, gospodarczego i militarnego. Twórcy konstytucji uznali, że potrzebne są głębokie reformy, które umocnią władzę centralną, zwiększą stabilność polityczną i poprawią gospodarkę kraju. W tym celu inspirowali się ideami oświecenia, które głosiły równość obywateli, prawa naturalne i konieczność ograniczenia władzy monarchii. Argumentowano, że ma ona na celu zapewnienie dobra wspólnego i stabilności państwa, przede wszystkim poprzez ograniczenie nadużyć władzy, walkę z korupcją i zapewnienie równości wobec prawa. W obliczu upadku Rzeczypospolitej i utraty części jej terytorium, twórcy konstytucji uznali, że modernizacja państwa jest niezbędna do odbudowy i umocnienia jego pozycji na arenie międzynarodowej. Konstytucja miała także wprowadzić nowe instytucje, które umożliwiłyby skuteczną administrację, obronę kraju i rozwój gospodarczy.
W trakcie obrad Sejmu Wielkiego uchwalona została Konstytucja 3 Maja, która była jedną z pierwszych spisanych konstytucji w Europie i drugą na świecie, po konstytucji Stanów Zjednoczonych.